خال‌کوبی دیجیتال

ردپای دیجیتال یا خال‌کوبی دیجیتال موضوعی است که جامعه در آینده نزدیک با افزایش اطلاعات افراد در فضای آنلاین و ورود تکنولوژی‌های نوین مانند اینترنت اشیا و… روبه رو خواهد بود

گروه رسانه و فضای مجازی فرهنگ سدید- مهدی حق وردی طاقانکی: امروزه با گسترش اینترنت و فضای مجازی در جهان، انسان با پدیده‌های نوین و دنیایی فراتر از دنیای واقعی آشنا می‌شود مثلاً افراد در اینترنت جستجو می‌کنند یا در وبلاگ‌ها، وب سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی از خود مطلب، عکس و فیلم منتشر و یا در خصوص یک پست اظهارنظر یا لایک می‌کنند، اما این مطالب در فضای مجازی الزاماً پاک نمی‌شوند بلکه داده‌ها ذخیره و آرشیو می‌شوند. فلذا شاید در مدت کوتاه مشکلی برای فرد ایجاد نکند اما به‌مرور می‌تواند تبعاتی گسترده‌ای برای افراد در حوزه‌هایی چون حریم خصوصی و… ایجاد کند که به آن «ردپای دیجیتال یا خال‌کوبی دیجیتال» می‌گویند.

ردپای دیجیتال یا خال‌کوبی

ردپای دیجیتال یا خال‌کوبی دیجیتال مطمنا در آینده نزدیک و با افزایش اطلاعات افراد در فضای آنلاین و ورود تکنولوژی‌های نوین مانند اینترنت اشیا و… افزایش پیدا خواهد کرد. مثلاً شاید در آینده برای جذب و استخدام افراد از این ابزار استفاده کنند چراکه می‌توان با بررسی و تحلیل پست‌ها، عکس‌ها، لایک مطالب، پروفایل و… اطلاعاتی از آن شخص پیدا کنند که در هیچ فرم استخدامی امکان جمع اوری چنین اطلاعاتی فراهم نیست و حتی از این اطلاعات می‌توان در مصاحبه‌های تحصیلی، ازدواج و… استفاده کرد و یا حتی در حوزه‌های کلان ملی و بین‌المللی مؤثر باشد مانند انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس و …

سواد فضای مجازی :

گسترش استفاده از اینترنت و عدم داشتن دانش و مهارت لازم که از آن با عنوان سواد فضای مجازی یاد می‌شود می‌تواند در حوزه‌های فردی، فرهنگی اجتماعی و… تأثیرات شگرفی بگذارد و تنها راهکار مواجه با این فضا افزایش توانایی و مهارت جهت استفاده از این فضا است و مطمئنا یکی از مسئولیت‌های خطیر خانواده‌ها و نهادهای متولی فرهنگی، آموزشی و… ارتقا سواد فضای مجازی(رسانه‌ای) است. در همین راستا و به دلیل اهمیت بالای این موضوع حتی مقام معظم رهبری در ابلاغ حکم اعضا شورای عالی فضای مجازی بر «ارتقا سواد فضای مجازی و فرهنگ کاربری» در جامعه نیز تأکید داشتند.

تفاوت ردپای دیجیتال و خال‌کوبی دیجیتال

هرچند که برای این داده‌ها از عناوینی مانند ردپای دیجیتال و یا خال‌کوبی دیجیتال نام‌برده می‌شود اما شاید بتوان با توجه به عناوین برای این اطلاعات، طبقه‌بندی در نظر گرفت یعنی به این معنا که ردپای دیجیتالی اطلاعاتی است که در فضای مجازی موجود بوده ولی برای یافتن آن باید دست به جستجو در سرویس‌های مختلف زد.

در این رابطه شاید بتوان با برخی ترفند و راهکارها تعداد محدودی از این ردپاها را پاک کرد اما اگر فعالیت فرد در فضای مجازی و اطلاعات منتشرشده از وی زیاد باشد و این اطلاعات از سوی سایر کاربران بازنشر داده شود دیگر نمی‌توان از آن با عنوان ردپای دیجیتالی یادکرد بلکه عبارت خال‌کوبی دیجیتال برای آن شایسته‌تر خواهد بود چراکه این اطلاعات به‌نوعی مثل خال‌کوبی حک و درج‌شده است و احتمالاً پاک کردن آن سخت و یا غیرممکن می‌شود.

اما خطر بزرگ‌تر زمانی است که یک فرد قبل از اینکه توانایی و سواد استفاده از این فضا را داشته باشد و یا حتی از سوی اطرافیان مانند والدین برای وی ایجاد شده باشد قبل از آن که هویت فرد شکل بگیرد از وی هویتی در فضای مجازی شکل می‌گیرد.

یک‌لحظه تجسم کنید افرادی که در موقعیت‌های انتخاب شغل، انتخاب همسر و انتخاب رشته تحصیلی قرار دارند با تصاویر غیرقابل قبولی که از وی توسط والدین در فضای مجازی منتشرشده است می‌تواند آینده وی را تحت تأثیر قرار بدهد. برای اثبات این مورد کافی است با مراجعه به شبکه اجتماعی اینستاگرام، با تصاویر برهنه و یا نامناسب و حتی جالب از کودکان مشاهده کنید که از طرف والدین منتشرشده است. که همین حرکت‌ها باعث می‌شود تا آینده فرزندان تحت شعاع قرار بگیرد.

در پایان و با توجه به آنچه در این یادداشت ذکر شد باید توجه جدی به حوزه سواد فضای مجازی صورت بگیرد اما متأسفانه نهادهای متولی تاکنون نتوانسته‌اند نتیجه مقبولی را در راستای ارتقا سواد فضای مجازی ارائه دهند. که همین بی‌مسئولیتی می‌تواند اتفاقاتی بد و ناگوار در سال‌های آتی برای افراد پدیدار شود.

پایگاه تحلیلی فرهنگ سدید : تاریخ انتشار:۲۲ آبان ۱۳۹۷   لینک منبع :