بازي‌‌هاي رايانه‌اي، ابزار قدرت نرم

بازی های رايانه‌ای، ابزار قدرت نرم

فصلنامه عملیات روانی-سال چهارم – شماره شانزدهم -تابستان ۸۶ – ص ۴۶ تا ۵۶

چكيده
با گسترش فناوري ارتباطات هر روز ابزار جديدي در اختيار كارشناسان عمليات رواني قرار مي‌گيرد. در جنگ جهاني دوم نازي‌ها با حداكثر توان از دو رسانه سينما و راديو استفاده كردند. و اكنون نيز اين ابزار به ويژه سينما مورد استفاده محافل صهيونيستي قرار مي‌گيرد در كنار اين ابزار، صنعت نوظهور بازي‌هاي رايانه‌اي به علت خصوصيات ويژه خود به ابزار نوين عمليات رواني تبديل شده‌اند ولي متأسفانه تاكنون به اين محصول فرهنگي توجه جدي نشده است. با بررسي كمي و كيفي بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌توان به ميزان تأثيرگذاري اين صنعت نسبت به ساير صنايع مانند صنعت فيلم‌هاي سينمايي پي برد. عوامل كمي چون مدت زمان صرف شده توسط كاربر و عوامل كيفي چون گرافيك، صدا و تعامل، ابتكار سير داستان، كنجكاوي، پيچيدگي و تخيل، منطق، حافظه، بازتاب‌ها، مهارت‌هاي رياضي، چالش حل مسئله و تجسم از جمله جنبه‌هاي فني، رواني و فردي است كه كاربر را جذب بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌كند. كار مستقل، مداومت در بازي، لذت بردن از بازي، مشاركت فعال، تعامل مشاركتي، ساختار گروهي، يادگيري، رقابت يا همكاري گروهي و فرصت‌هاي برابر در بازي از جمله عواملي است كه در فرد براي ادامه بازي ايجاد انگيزه مي‌كند.
در اين مقاله سعي خواهد شد به موضوعات و محورهايي كه در بازي‌هاي رايانه‌اي پرداخته شده و با بيان مصاديق و نيز شركت‌هاي بازي‌هاي رايانه‌اي كه بيشتر با اين محوريت‌ها به ساخت بازي اقدام مي‌كنند اشاره شود.
واژگان كليدي: عمليات رواني، بازي رايانه‌اي، قدرت نرم

مقدمه
گسترش و پيشرفت صنعت و فناوري ارتباطات ميان انسان‌ها را در دو جنبه توسعه داد:
1.    از نظر حمل و نقل، شامل جاده، اتومبيل، راه‌آهن هواپيما، و نظاير اينها كه موجب افزايش ارتباط فيزيكي بين افراد بشر شد.
2.    از نظر توسعه وسايل و ابزارهاي پيام‌رساني مانند چاپ، تلفن، اينترنت، سينما، تلگراف، پديد آمدن ارتباط فرامكاني و گسترش تعامل پيامي ميان انسان‌ها را به دنبال داشت.
در كنار توسعه ارتباطات، انقلاب صنعتي موجب ظهور پديده‌هاي ديگري نيز شد مانند شهرنشيني، افزايش جمعيت و متراكم شدن آن، پيچيده‌ شدن حيات سياسي، اقتصادي و اجتماعي جوامع و به تبع آن تقسيم بسيار وسيع كار و …. اينها دست به دست هم داد و نيروي سياسي جديدي به نام مردم شكل گرفت. به بيان ديگر، با پيدايش پديده‌هايي همچون افكارعمومي ابزار تبليغات و عمليات رواني جايگاه خاص خود را پيدا كرده است در نتيجه توانايي تأثيرگذاري بر مردم خودي، دشمن، بي‌طرف و نهايتاً افكارعمومي جهان افزايش يافته است. در هر برهه گسترش ابزار نوين انقلاب ارتباطات پيامدهاي سياسي – اجتماعي خاصي را در پي دارد.
در جنگ جهاني دوم نازي‌ها وزارت تبليغات را به سرپرستي گوبلز تأسيس كردند. نازي‌ها با حداكثر توان از دو رسانه سينما و راديو بهره‌برداري كردند به گفته ديويد ولچ، از ميان همه ابزارهاي اعمال نفوذ نهاني و رواني، هيچ يك به اندازه سينما مورد توجه رايش سوم نبود. گوبلز در يكي از نخستين سخنراني‌هاي خود در مقام وزير تبليغات، اعلام كرد كه: «سينماي آلمان در پيشاپيش سربازان نازي، رسالت فتح جهاني را بر دوش دارد.»
رژيم نازي، سرمايه‌گذاري زيادي روي سينما انجام داد به گونه‌اي كه بين سال‌هاي 1933 تا 1945، 1097 فيلم در آلمان توليد شد. نازي‌ها 16 ايستگاه فرستنده راديويي ايجاد كردند كه با نام مستعار پيروزي براي 13 كشور اروپايي برنامه پخش مي‌كرد. علاوه بر آن، ايستگاه‌هاي راديويي رسمي آنها نيز براي 60 كشور برنامه پخش مي‌كرد و مجموع برنامه‌هاي آنها به 430 ساعت در روز مي‌رسيد. گوبلز چنان برنامه‌ريزي كرده بود كه ذهن مردم سرزمين‌هاي اشغالي را از قبل و به تدريج از طريق فرستنده‌هاي راديويي آلمان براي اشغال كشورشان آماده كند.
پس از شكست رژيم نازي آلمان كه قصد تشكيل امپراتوري جهاني را داشت شايد هيچ كشوري به اندازه امريكا وارد اين عرصه نشده است. در اين ميان صهيونيست‌ها بيشترين نفوذ را روي صنعت دارند و از آن بهره‌برداري مي‌كنند.
واژه جنگ رواني در امريكا، پس از انتشار كتاب جنگ رواني آلمان نوشته فاراگو در سال 1942 گسترش يافت. در سال 1950، دولت ترومن به منظور كسب آمادگي براي اجراي جنگ رواني در كره، پروژه‌اي را با عنوان نبرد حقيقت (يا تهاجم عظيم و قدرتمند رواني) با بودجه‌اي معادل 121 ميليون دلار تصويب كرد1.
از آن زمان تاكنون، سازمان‌ها و واحدهاي رواني – تبليغاتي امريكا با توسعه‌اي روزافزون همواره در نقش يكي از بازوهاي اصلي آن كشور در جنگ و صلح عمل كرده‌اند. اين سازمان‌ها، طيف وسيعي از ابزارها را شامل مي‌شوند. برخي از آنان قشرهاي خاص يك جامعه مانند دانشجويان و نخبگان را آماج هدف قرار داده‌اند مانند كتابخانه‌ها، بورس‌هاي دانشگاهي و خانه‌هاي فرهنگ و برخي ديگر افكارعمومي آحاد جامعه را مانند راديوها، شبكه‌هاي تلويزيوني، ماهواره‌ها و به ويژه فيلم‌هاي سينمايي. در حال حاضر، صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي جديدترين دستاورد اين فناوري است.

تاريخچه بازي‌هاي رايانه‌اي
در اوايل دهه 60 ميلادي رايانه وسيله‌اي خاص و تا حدودي تجملي به شمار مي‌آمد كه در دسترس همگان نبود، راسل از دانشجويان دانشگاه ام‌آي‌تي  نخستين بازي رايانه‌اي را با نام اسپيس‌وار  نوشت كه روي رايانه‌اي به نام 1PDP كه اندازه‌اي در حدود يك اتومبيل داشت اجرا مي‌شد و داستان بازي همان جنگ سفينه‌ها بود كه شما بايد سفينه طرف مقابل را نابود مي‌كرديد. بعد از آن شركت آتاري در سال 1973 بازي پونگ  را ساخت كه يك بازي ساده متشكل از تعدادي مستطيل سياه و سفيد بود كه چندان خلاقيتي در آن وجود نداشت.
مهاجمان فضايي، بازي ديگري كه در سال 1997 در شركت تايتو نوشته شد، شامل عناصر كلاسيك يك بازي رايانه‌اي بود. در اين بازي كنترل يك شي يا شخص در دست بازيكن بود كه بايد با كمك آن دشمنان را نابود مي‌كرد.2
پس از آن بازي‌هاي ويدئويي سير تكاملي خود را طي كردند و در اواسط دهه هشتاد بازي‌ها بيشتر به سمت داستان‌هاي جنگي  پيش رفتند. علت آن علاوه بر مسائل فني جو متشنج اواخر دهه 80 امريكا، ناشي از جنگ سرد با شوروي سابق و ديگر برنامه‌هاي ريگان، رئيس‌جمهور وقت، بود. بازي‌هايي مثل استار فلايت  و …. ولي در پنج سال اخير با پيشرفت‌هايي كه در سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي ساخت و اجراي بازي ايجاد شده اين محصول جايگاه خاص خود را در جهان پيدا كرده است.3
به دلايلي تاكنون به اين محصول فرهنگي توجه جدي نشده و حتي مطالعات جدي نيز در اين زمينه انجام نشده است. از جمله دلايل بي‌توجهي به اين موضوع عبارت‌اند از:
1.    عمر زيادي از اين پديده نمي‌گذرد.
2.    بازي‌هاي رايانه‌اي بيشتر مورد توجه كودكان و نوجوانان است.
3.    با توجه به اينكه تأثيرات آن بلندمدت بوده و هنوز نياز به تحقيقات جدي در اين زمينه احساس نشده است.
ولي با دلايل كمي و كيفي زيادي مي‌توان به ميزان تأثيرگذاري اين بازي‌ها نسبت به ساير محصولات حتي فيلم‌هاي سينمايي پي برد. راجرايبرت كه يكي از بزرگ‌ترين منتقدين سينمايي هاليوود است در مصاحبه‌اي با سايت معتبر اي‌جي‌ان  اكيداً به استوديوهاي فيلم‌سازي هاليوود هشدار داده و اظهار داشته است كه اگر اوضاع به همين منوال پيش برود تا يكي دو سال ديگر تماشاگري را در سالن‌هاي سينمايي نمي‌بينيم. و همه به سراغ بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌روند. وي در اين مورد چنين مي‌گويد: «تا پيش از اين هاليوود در برابر بازي‌ها احساس امنيت مي‌كرد و حتي خيلي‌ها فكر مي‌كردند كه اگر يك بازي بخواهد موفق باشد بايد به فيلم سينمايي تبديل شود تا فروش آن تضمين شود ولي اكنون وضع عملاً برعكس شده است و ما شاهد هستيم كه فيلم‌هايي مانند مهاجم مقبره و رستاخيز يا اهريمن ساكن كه موضوع خود را از بازي‌ها گرفته‌اند چندان موفق نبوده‌اند ولي بازي‌هاي آنها بسيار فروش بيشتري داشته‌اند و هم از نظر هنري و هم از نظر تجاري موفق بوده‌اند و بدتر اينكه فيلم‌هاي پرطرفدار هاليوودي كه فروش زيادي نداشته باشند در صورت تبديل شدن به بازي تقريباً مطمئن خواهند بود كه فروش خوبي خواهند داشت و اين براي فيلم‌هاي سينمايي خيلي بد و نااميدكننده است.»4

دلايل كمي رواج بازي‌هاي رايانه‌اي
الف: مقايسه ميزان درآمد
چنانچه ميزان درآمد و سود شركت‌هاي فيلم‌سازي و بازي‌هاي رايانه‌اي را ملاك قرار دهيم. به گزارش بسياري از سايت‌ها صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي از سينما پيشي گرفته است. براي نمونه در شش ماه نخست سال 2005، فروش بازي‌هاي رايانه‌اي در كشورهاي اروپايي از فروش فيلم‌هاي هاليوودي بسيار بيشتر بوده است و اين روند به صورت صعودي در حال ادامه است. آمارها نشان مي‌دهد كه روند توليد بازي‌هاي رايانه‌اي به 4-3 هزار نسخه در سال مي‌رسد و با شتاب زياد در جامعه جهاني در حال گسترش است. بيش از 30 ميليون نفر در سراسر جهان، بخشي از اوقات فراغت خود را با بازي‌هاي رايانه‌اي پر مي‌كنند كه بالغ بر 10 درصد آنها بين 4 تا 7 ساعت از زندگي روزمره‌شان را به اين كار اختصاص داده‌اند؛ اين آمار علاوه بر آنكه گستردگي بازي‌هاي رايانه‌اي را نشان مي‌دهد، از وابستگي رواني به اين بازي‌ها حكايت دارد.
ب: مدت زمان صرف شده توسط كاربر
از سوي ديگر ميزان زماني كه كاربر صرف فيلم سينمايي مي‌كند با بازي رايانه‌اي قياس شدني نيست. با در نظر گرفتن متوسط مدت زمان فيلم و با در نظر گرفتن جاذبه‌هاي ويژه مانند موضوع يا جذابيت‌هاي ديداري، … اگر كاربر اين فيلم را دو بار تماشا كند نهايتاً به طور ميانگين بين 3 تا 6 ساعت زمان صرف تماشاي فيلم خواهد شد ولي مدت زماني كه كاربر بازي رايانه‌اي در حالت ساده و نرمال با حتي با استفاده از كدهاي ويژه‌اي كه به كدهاي تقلب نسوزكننده‌ها معروف‌اند و فقط براي اقناع حس كنجكاوي و ديدن تمامي مراحل بازي صرف مي‌كند مي‌تواند چندين برابر اين مدت زمان باشد. (البته اين عامل براي كاربرهاي مختلف و بازي‌هاي مختلف متفاوت بوده و گاه اختلاف فاحشي دارد).

كيفي: دلايل كيفي رواج بازي‌هاي رايانه‌اي
چگونگي برقراري ارتباط در ابزاري همچون سينما، راديو و تلويزيون با بازي‌هاي رايانه‌اي بسيار متفاوت است. در حالت اول به طور معمول ارتباط يك‌سويه بوده ولي در بازي رايانه‌اي گرافيك، صدا و تعامل، ابتكار سير داستان، كنجكاوي، پيچيدگي و تخيل، منطق، حافظه، بازتاب‌ها و مهارت‌هاي رياضي، چالش حل مسئله و تجسم از جمله جنبه‌هاي فني، رواني و فردي است كه بازيگران را جذب اين بازي‌ها مي‌كند. كار مستقل، مداومت در بازي، لذت بردن از بازي، مشاركت فعال، تعامل مشاركتي، ساختار گروهي، يادگيري، رقابت يا همكاري گروهي و فرصت‌هاي برابر در بازي از جمله عواملي است كه در فرد براي ادامه بازي ايجاد انگيزه مي‌كند.5 دكتر پل اينچ از دانشگاهي در اوكلاهاما در سال 1999 تحقيقات گسترده‌اي را در خصوص تاثيرات بازي‌ها روي مغز و روان بازيكنان انجام داده است. وي بنابراين تحقيقات اظهار داشته است: «بازي‌ها تعداد طبيعي ضربان قلب و ميزان هورمون‌هاي بدن را تغيير مي‌دهند.»
افرادي كه غيرفعال تنها به تماشاي اين بازي‌ها مي‌پردازند و فعالانه در بازي‌ها شركت نمي‌كنند، در محيط بازي‌ها فشارهاي عصبي زيادي را تحمل مي‌كنند. محققان به اين نتيجه رسيده‌اند كه تأثيرات روحي و رواني بازي‌هاي رايانه‌اي بسيار شبيه به بازي‌هاي حقيقي و ورزش‌هاي پراسترس است. حس بازيكني كه شكست مي‌خورد و فشارهاي روحي كه تحمل مي‌كند بسيار شبيه به حس بازيكنان شكست خورده فوتبال است و تأثيرات رواني اين بازي‌ها بسيار به هم شبيه است. با توجه به آنچه گفته شد بررسي و تحقيقات پايه‌اي در اين زمينه ضروري به نظر مي‌رسد.6

بازي رايانه‌اي و عمليات رواني
مفهوم عمليات رواني «عمليات رواني عبارت است از استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ساير امكانات به منظور تأثيرگذاري بر افكار، احساسات، تمايلات و رفتار گروه‌هاي دوست، دشمن و بي‌طرف، براي دستيابي به اهداف ملي». عمليات رواني به دو بخش تقسيم مي‌شود:
1.    عمليات رواني استراتژيك؛ و
2.    عمليات رواني تاكتيكي.
بازي‌هاي رايانه‌اي بيشتر در بخش اول يعني عمليات رواني استراتژيكي قرار مي‌گيرند. اين عمليات، عموماً براي پيشبرد اهداف گسترده يا درازمدت و در هماهنگي با طرح‌ريزي استراتژيك كلي طراحي شده و معمولاً داراي تأثيراتي در آينده دور است. مخاطبان اين عمليات را شهروندان و نظاميان دشمن كه خارج از منطقه جنگي به سر مي‌برند و همچنين همه جمعيت كشورهاي دوست، بي‌طرف، يا دوست دشمن ما (متعهدان دشمن) تشكيل مي‌دهد. هرچند نمي‌توان همه بازي‌هاي رايانه‌اي را جز اين برنامه به حساب آورد ولي عمدتاً بازي‌هاي رايانه‌اي جنگي يا همان بازي جنگ كه شركت‌هاي خاصي مانند شركت كوماوار، شركت كانفليكت  يا مجموعه بازي‌هاي دلتا فورس  جزء اين عمليات‌اند.
از جمله مقاصدي كه در عمليات رواني استراتژيك پيگيري مي‌شود عبارتند از:
1-    تشريح خط‌مشي‌ها، اهداف و مقاصد سياسي كشور خودي براي مخاطبان و ارائه استدلال‌هاي پشتيباني از آن خط‌مشي‌ها؛
2-    برانگيختن افكارعمومي به طرفداري يا عليه يك عمليات نظامي؛ و
3-    پشتيباني از تحريم‌هاي اقتصادي و ديگر اشكال غير قهرآميز اعمال فشار عليه دشمن.

1-    تشريح خط‌مشي‌ها، اهداف و مقاصد سياسي كشور خودي براي مخاطبان و ارائه استدلال‌هاي پشتيباني از آن خط‌مشي‌ها.
بيشترين بازي‌هاي رايانه‌اي به منظور اين هدف توليد و به صحنه بين‌المللي عرضه شده است. عنصر مشترك تمامي اين بازي‌ها اين است كه كاربر در نقش يك سرباز شجاع و زبده غربي عمدتاً نيروي ويژه دلتا فورس امريكا يا اس‌اي‌اس  انگليس و يا حتي نيروهاي حافظ صلح سازمان‌ملل براي گسترش آزادي‌هاي فردي و دمكراسي و مبارزه با گروه‌ها و سازمان تروريستي دولتي يا غيردولتي و يا حتي موجودات فضايي و يا تخيلي كه بشريت را به سوي نابودي مي‌كشاند وارد عمل شده و هدفي جز مبارزه و نابودي تروريست‌ها و نجات بشريت ندارند. ايالات متحده امريكا سعي دارد با اين برنامه‌هاي فرهنگي، تجاوزات نظامي خود را در ميان ملت‌ امريكا و حتي ساير ملت‌ها امري عادي، انسان‌دوستانه و به منظور گسترش صلح و دمكراسي در سطح جهان نشان دهد. سعي مي‌شود اين موضوع القا شود كه امريكا نماد خير مطلق در جهان است و هر فرد يا گروه يا دولتي كه مخالف او و ارزش‌هايش است محورهاي شرارت و شيطاني‌اند. پيش از فروپاشي شوروي سابق ريگان لقب امپراتور شرور را به اتحاد جماهير شوروي داد و پس از آن جرج دبليو بوش از كشورهايي چون ايران و عراق با عنوان كشورهاي پليد (شرور)  نام برد. برخي از بازي‌هاي رايانه‌اي نيز به جنگ جهاني دوم و مبارزه با دولت نژاد‌پرست نازي پرداخته و يا پس از آن به مبارزه با كمونيست‌ها مي‌پردازد.
پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، امريكا سعي مي‌كند كشورها و گروه‌هاي مسلمان را بزرگ‌ترين خطر براي صلح جهاني معرفي كند. چرا كه به قول نظريه‌پردازان آنها، امريكا اكنون به جاي اژدهاي بزرگ با مارهاي سمي پرشماري روبروست يا به قول كيسينجر با اسلام سياسي به رهبري جمهوري اسلامي ايران.
مقام معظم رهبري در اين باره فرمودند:
«امروزه استكبار جهاني كه رئيس‌جمهور كنوني امريكا سخنگوي آن است دنياي اسلام را صريحاً تهديد مي‌كند و سخن از جنگ صليبي مي‌گويد، شبكه استكباري صهيونيزم و سازمان جاسوسي امريكا و انگليس در همه دنياي اسلام سرگرم فتنه‌انگيزي‌اند، با پول و تشويق آنان به مقدسات اسلامي در رسانه‌ها علنا اهانت مي‌شود و حتي سيماي ملكوتي پيامبر اعظم(ص) از جسارت سخيف آنان مصون نمي‌ماند، هزارها فيلم سينمايي و بازي رايانه‌اي و امثال آن با هدف زشت نماياندن چهره اسلام و مسلمين، توليد و روانه بازارها مي‌شود، و اينها همه علاوه بر جنايات آنان در تعرض به كشورهاي اسلامي و كشتارهاي فلسطين و عراق و افغانستان و دخالت طلبكارانه آنان در كشورهاي اسلامي براي تأمين منافع نامشروع سياسي و اقتصادي است.»7

محورهاي بازي‌هاي رايانه‌اي
الف: بازي‌هاي رايانه‌اي با محوريت جنگ جهاني دوم
در مورد مبارزه با نازي‌ها و جنگ جهاني دوم بازي‌هاي زيادي ساخته شده و همچنان ساخت بازي‌هاي جديد در زمينه جنگ جهاني دوم ادامه دارد.

بازي‌ رايانه‌اي (mohaa: break through)
در بازي (mohaa: break through) كه يازده مرحله دارد شما در نقش جان بيكر  يك گروهبان امريكايي در درگيري‌ها شركت مي‌كنيد در مسير (Kasseine) در شمال افريقا، در راه تصرف (messian) در سيسيل و در آخر ارتش آلمان را در جنگ تاريخي (mont battali) در قلب ايتاليا شكست مي‌‌دهيد.
بازي رايانه‌اي (medal of honor: allied assault)
در بازي (medal of honor: allied assault) كه در اوايل سال 2002 به بازار ارائه شد شما در نقش ستوان (مايك پاول) يكي از نيروهاي گردان اول تفنگداران ويژه ارتش متفقين هستيد. عمليات شما در الجزاير شمال افريقا شروع مي‌شود و سپس مأموريت‌هاي خود را در نروژ، ساحل نرماندي، منطقه بريتان، فرانسه و جنگل‌هاي زيگفريد آلمان ادامه مي‌دهيد.

بازي‌هاي رايانه‌اي (mohaa: spearhead)
در نسخه دوم (mohaa) با عنوان (spearhead) (خط مقدم) شما در نقش جك بارنز از نيروي هوابرد بازي مي‌كنيد و مناطق عملياتي نرماندي و برلين جنگ جهاني دوم را تجربه مي‌كنيد.

بازي رايانه‌اي (call of duty)
در بازي (call of duty) تخست آموزش‌هاي لازم را مي‌بينيد سپس به منطقه اعزام مي‌شويد. و در قالب نيروهاي امريكايي، انگليسي يا روسي به مقابله با نيروهاي آلماني مي‌پردازيد و در نهايت با ورود به برلين و كشتن آخرين سرباز آلماني پرچم آزادي را بر روي ساختمان‌هاي اين كشور به اهتزاز درمي‌آوريد.
در بازي (Battel field 1942)
در اين بازي شما در نقش نيروهاي متفقين به مبارزه با آلماني‌ها مي‌رويد. و يا در بازي (بازگشت به قلعه ولفن اشتاين)  شما به مبارزه با نازي‌ها مي‌پردازيد.

ب: كشورهاي كمونيستي
بازي رايانه‌اي 2 Chost recon
در بخش دوم بازي Chost recon از سري بازي‌هاي Tom Clancy يك ژنرال كره شمالي محموله‌هاي بشردوستانه سازمان‌ملل را كه شامل آب و غذا است به نفع نظاميان خود ضبط مي‌كند و با در درست گرفتن كنترل كره شمالي به سوي چين يورش مي‌برد. شما در نقش كماندوهاي ويژه امريكايي كه به كمك نيروهاي چين شتافته‌اند، ظاهر مي‌شويد. هرچند كه در واكنش به ساخت اين بازي يك مقام نظامي كره شمالي در روزنامه كره‌اي تانگيل  گفت: فعلاً اين فقط رأي آنها در يك بازي است، اما جنگ ما با آنها قطعاً يك بازي نخواهد بود، آنها شكست سخت و مرگ بدي را در هنگام جنگ با ما تجربه خواهند كرد.»8

ج: كشورها و گروه‌هاي اسلامي
همانطور كه بيان شد در بازي‌هاي رايانه‌اي جديد شما به مبارزه با كشورها و گروه‌هاي اسلامي مي‌رويد. ويژگي مشترك اين بازي‌ها استفاده از نمادها و سمبل‌هاي اسلامي است. نمايش مكان‌هاي منقش به تصاوير اسلامي، استفاده از رنگ سبز براي نمايش تروريست‌ها، استفاده از مكان‌هاي مذهبي مسلمانان مانند مسجد كه از محل‌هاي تجمع تروريست‌ها معرفي مي‌شود و عمدتاً تك‌تيراندازها بالاي مناره‌هاي مساجد موضع گرفته‌اند و به سوي شما تيراندازي مي‌كنند. استفاده از صداي عربي و فارسي براي بيان زبان تروريست‌ها، استفاده از صداي پس‌زمينه مانند صداي صلوات و پخش آيات قرآن و …. در بازي رايانه‌اي (delta force: black hawk down: team sabre) براي مبارزه با تروريست‌ها به كشورهاي مختلف سر مي‌زنيد.
در يكي از مراحل بازي كه در سال 2005 ميلادي اتفاق مي‌افتد شما براي مبارزه با تروريست‌ها به ايران حمله مي‌كنيد اين بخش از بازي سه مرحله دارد: در يك مرحله به جزيره خارك حمله مي‌كنيد و در مرحله ديگر به يك پايانه نفتي در خليج‌فارس كه نيروهاي نظامي از آنجا محافظت مي‌كنند حمله مي‌كنيد. در اين مرحله علاوه بر كشتن نيروهاي نظامي كلاسيك با نيروهاي ديگري با لباس شخصي مواجه مي‌شويد كه در كنار نيروهاي كلاسيك‌اند (كه به نظر مي‌رسد بيانگر نيروهاي بسيج مردمي ايران است).9

بازي رايانه‌اي جنگ ژنرال‌ها
در بازي جنگ ژنرال‌هاشما در نقش سربازان امريكايي مأموريت مبارزه با تروريست‌ها در نقاط مختلف جهان همچون عراق به منظور مبارزه با بعثيان، يا در افغانستان براي مبارزه با گروه القاعده مي‌رويد. در عراق و افغانستان تروريست‌ها با رنگ سبز نمايش داده مي‌شوند ماشين سبز، كلاه نظامي سبز، پرچم‌هاي سبز رنگ و حتي كلاهك موشك‌ها با رنگ سبز نمايش داده مي‌شوند. هرچند كه بسياري از شركت‌هاي ساخت بازي‌هاي رايانه‌اي در بازي‌هايشان به صورت موردي بازي‌هاي اين چنيني ديده مي‌شود ولي به نظر مي‌رسد چند شركت مانند شركت كوما – ريالتي گيمز  و شركت كانفليكت  با اين هدف كه تجاوزات نظامي امريكا را در اقصي نقاط جهان توجيه كنند تأسيس شده‌اند.

بازي رايانه‌اي سام ماجراجو در پرسپوليس
در اين بازي در اوايل قرن 22 زمين تحت حمله مزدوران اهريمن جهاني قرار مي‌گيرد و نوع بشر در معرض نابودي كامل است. شما در نقش سام استون ملقب به سام ماجراجو بي‌درنگ براي تغيير گذشته با استفاده از يك دستگاه قديمي به نام دروازه زمان به گذشته برمي‌گرديد تا نسل بشر را از خطر نابودي حفظ كنيد.
شياطيني كه به اهريمن جهاني كمك مي‌كنند عبارت‌اند كاميكاز بي‌سر  و عقرب بالغ ، زامبال  و غول لاوا  كه هر كدام از اين شياطين اسلحه‌اي دارند كه با آن به شما ضربه مي‌زنند.
عقرب بالغ يكي از ايادي شيطان است او جنگجويي مذهبي است كه از نژاد اوليه بندپايان به وجود آمده و به خاطر عقايد مذهبيشان بسيار متخاصم‌اند. يكي ديگر از اين شياطين، كاميكاز بي‌سر است او يك سرباز سيرين است كه اهريمن جهاني او را زنده كرده و كنترل زندگي آن را در دست دارد اين موجود به شكل يك انسان فاقد سر است (بدون سر بودن او به معناي نداشتن عقل و شعور و منطق است) بنابراين او را براي عملياتي مانند عمليات انتحاري، به خدمت گرفته است. كاميكاز بي‌سر دو بمب در دستان خود حمل مي‌كند و هنگامي كه به اندازه كافي به هدف نزديك شد آن را فعال مي‌كند هر چقدر به شما نزديك‌تر باشد خسارت بيشتري به شما وارد مي‌كند هر چند كه خود نيز پس از انجام اين عمل نابود و متلاشي مي‌شود. كاميكاز بي‌سر به صورت غيرمستقيم اين عمل را كه به عمليات شهادت‌طلبانه مسلمانان شباهت دارد عملي شيطاني تلقي كرده كه فاقد هرگونه پشتوانه عقلاني است. براي مبارزه با شياطين شما به محل‌هايي شبيه معابد و مساجد مي‌رويد اماكني كه پر از طرح‌ها و نقوش اسلامي است. (تصاوير زير)
مثلاً در بسياري از مراحل كه داراي طرح‌هاي اسلامي است چنانچه روي اين تصاوير بزرگ‌نمايي كنيم نام علي بر روي آنها نقش بسته است. و در نهايت شما پس از گذراندن مراحل سخت و دشوار در كليسا! با اهريمن جهاني روبه‌رو شده و در نهايت او را شكست مي‌دهيد. حتي پايان بازي، بيشتر با نماد غربي مذهب يعني كليسا به پايان مي‌رسد و اين را به ذهن كاربرد منتقل مي‌كند كه مسيحيت عامل آرامش، صلح و مودت و اسلام عامل خشونت و … است. و به نوعي كودك مسلمان را نسبت به دين اسلام بدگمان مي‌نمايد و در نهايت در ضمير ناخودآگاه وي زمينه‌هاي انحراف و خروج از دين اسلام را فراهم مي‌كند.

بازي رايانه‌اي (IGI 2):
در يكي از مراحل اين بازي شما در ليبي وارد عمليات مي‌شويد صداي قرآن و صلوات به گوش مي‌رسد نام خداوند (الله) و نام پيامبر (محمد)(ص) بر روي ديوار نقش بسته است و در يك مرحله ديگر تروريست‌ها به صداي راديو فارسي ايران گوش مي‌دهند.10

شركت كوما – ريالتي گيمز
شركت كوماوار ادعا مي‌كند براي مشتركين خود اين امكان را فراهم مي‌آورد تا مأموريت‌هايي را كه براساس حوادث بحراني روز جهان است تجربه كنند. بازي‌هاي جديد اين شركت درخصوص مناطق مختلف جهان است مانند عراق، افغانستان، ويتنام و ايران و…. كيت هالپر، مدير شركت كوما ريالتي گيمز در گفتگويي با بخش فارسي بي.بي.سي. تأكيد كرد:
«ما تلاش مي‌كنيم كه در نقش يك رسانه تصويري همزمان با اخبار پيش برويم. وقتي مخاطب هر روزه اخباري را در تلويزيون يا روزنامه‌ها مي‌بيند اين يك فرصت استثنايي براي ما است كه ما هم تعامل او را با يك بازي درباره همان موضوع جلب كنيم.» بيشتر مأموريت‌هاي اين سري از بازي‌ها در عراق و افغانستان مي‌گذرند و نيروهاي شركت كننده در عمليات عبارت‌اند از: كلاه سبزها، نيروهاي ويژه عمليات شبانه، نيروهاي ويژه كماندويي رژيم صهيونيستي، هنگ هفتادوپنجم رنجرها، نيروهاي ويژه دلتا فورس، نيروهاي دريايي امريكا، نيروهاي واكنش سريع و كماندوهاي چترباز بريتانيا.
كيت هالپر، مديرعامل كوماوار مي‌گويد: «برخي رسانه‌ها به تفاسيري از واقعيت مي‌پردازند كه درك آن براي عامه مردم مشكل است؛ اما بازي‌هاي ويدئويي ما واقعيت ملموس را يعني آنچه در خيابان‌هاي بغداد مي‌گذرد، بازسازي مي‌كند.» شركت كوما در بيانيه‌هاي مطبوعاتي كه پيش از اين منتشر كرده بود، هدف از انتشار اين بازي‌هاي روي اينترنت را نمايش جانفشاني‌ها و موقعيت‌هاي خطير سربازان امريكايي اعلام كرده بود.! كوما ريالتي گيمز از دو مؤسسه حامي سربازان جان‌باخته و معلول امريكا حمايت مي‌كند. با اين حال سخنگويان و مديرعامل اين شركت موكداً هرگونه ارتباطي با دستگاه‌هاي دولتي امريكا را انكار مي‌كنند! در عين حال كيت هالپر مي‌گويد كه برخي از محصولات اين شركت استفاده قرار مي‌كند. نشريه آلماني اشپيگل آن‌لاين در گزارشي درباره اين بازي ادعا مي‌كند كارشناسان نظامي سابق ارتش امريكا به عنوان مشاور با اين شركت همكاري مي‌كنند. اين شركت تاكنون بيش از 70 بازي با موضوعات مختلف ساخته است.
در ايران زماني افكارعمومي و رسانه‌ها به ساخت بازي توسط اين شركت حساسيت نشان دادند كه اين شركت بازي‌اي با عنوان حمله به ايران  به بازار ارائه كرد.
در بازي رايانه‌اي حمله به ايران كه پنجاه‌وهشتمين مأموريت بازي كومار وار است، سربازان امريكايي وظيفه دارند ضمن حمله به تأسيسات هسته‌اي نطنز، دانشمندان ايراني را از بين ببرند و يك دانشمند زنداني را آزاد كنند. اين بازي‌ساز ادعا كرده است: «از آنجا كه در زمينه اهداف واقعي ايران از غني‌سازي اورانيوم به منظور تبديل شدن به دومين كشور اسلامي (پس از پاكستان) داراي بمب اتمي ترديدي وجود ندارد و از سوي ديگر حمله نظامي گسترده و اشغال ايران مي‌تواند با توجه به در تيررس بودن منابع نفتي خاورميانه از سوي ايران به گسترده شدن دامنه جنگ در منطقه بيانجامد، يك عمليات نظامي كوچك به منظور نابودي پايگاه هسته‌اي و فناوري ايران، بيشتر مي‌تواند مانع از دستيابي اين كشور به بمب اتمي شود.» كيت هالپر به سايت فارسي بي.بي.سي گفته است: «هنوز خيلي از امريكايي‌ها از برنامه هسته‌اي ايران نگرانند. براي همين ما به بازآفريني موقعيت‌ها دست مي‌زنيم تا بحث‌هاي مرتبط را پوشش دهيم. كاربران زيادي با ارسال طومار اينترنتي به ما گفتند كه اين بازي را به دلايل سياسي دوست ندارند، ولي ما يك مؤسسه سياسي نيستيم. اين بازي فرصتي ايجاد مي‌كند كه ما به برنامه اتمي ايران فكر كنيم.» با اين حال توجيه طراحان بازي در توليد اين بازي استناد به جمله‌اي از جورج بوش، رئيس‌جمهور امريكا است كه «در برابر تهديدات هسته‌اي جمهوري اسلامي تمام گزينه‌ها قابل بررسي است.»11
هر چند كه قبل از اين هم اين شركت در مورد ايران بازي رايانه‌اي را (Iran Hostage Rescue) ارائه داده بود. در بازي (Iran Hostage Rescue) شما در نقش نيروهاي ويژه‌اي هستيد كه وظيفه‌تان نجات گروگان‌هاي امريكايي است كه در سفارت‌خانه امريكا در تهران زنداني‌اند. اين بازي به مناسبت فرا رسيدن بيست‌وپنجمين سالگرد اين حادثه به بازار عرضه شده است. اين شركت اعلام كرده براي ساخت اين بازي از اسناد رسمي و نيز فيلم ويدئويي مصاحبه با آنتونيو مندز از مسئولان سابق سازمان سيا استفاده شده است.
هرچند اين شركت با تحريف اتفاقي كه منجر به شكست مفتضحانه امريكا در طبس شد، بازي را با پيروزي نيروي ويژه به اتمام مي‌رساند.12 البته نكات ديگري در بازي (Iran Hostage Rescue) به چشم مي‌خورد كه توجه به آنها ضروري به نظر مي‌رسد؛ براي نمونه، در قسمت دوم بازي وقتي شما وارد استاديوم شويد تا با استفاده از هلي‌كوپتر از آنجا خارج مي‌شويد اتوبوسي را مي‌بينيد كه تصوير امام و يك بسيجي بر روي آن نقش بسته است و روي آن نوشته شده است: “پرورش جوانان خداجوي بسيجي فتح‌الفتوح امام است.” و با فونت كم‌رنگ‌تر زير آن به نظر مي‌آيد نوشته مقام معظم رهبري كه نوشته اين متن روي اتوبوس با زمان اتفاق موردنظر هم‌خواني ندارد. آيا اين موضوع عمدي است يا يكي از اشتباهاتي است كه به علت بي‌دقتي اتفاق افتاده مانند نوشته‌هاي روي كارتن‌هاي حاوي توپ‌هاي ورزشي در استاديوم. (تصوير زير)
كيت هالپر وعده مي‌دهد كه به زودي بازي‌هاي ديگري نيز درباره ايران از طريق اين شركت در دسترس مخاطبان قرار مي‌گيرد. البته در بازي‌هاي ديگر اين شركت كه در عراق اتفاق مي‌افتد به وفور تصوير زير را شما در مكان‌هاي استقرار به اصطلاح تروريست‌ها مي‌بينيد. تصوير ميز كه روي آن (لا اله الا الله محمد رسول الله) نقش بسته

شركت Conflict
هرچند كه اين شركت تاكنون فقط چهار بازي
1-    Conflict Desert Storm؛ 2- Conflict Desert Storm 2 – Back to Baghda؛ 3- Conflict Vietnam؛ 4- Conflict Global Storm،
به بازار ارائه داده است، ولي به علت ارائه گرافيك بسيار جذاب و استفاده از تاكتيك‌هاي واقعي جنگ، و… توانسته جايگاه خاصي در ميان دوستداران بازي‌هاي جنگي پيدا كند. در اين بازي‌ها بازيگر به جاي هدايت يك نفر هدايت يك تيم چهار نفره را بر عهده دارد كه هر كدام از اين چهار نفر يك تخصص دارند مانند فرمانده، تك تيرانداز، تيربارچي و تخريبچي كه هر كدام به سلاح مورد نياز خود مجهزند. كاربر مي‌تواند در طول بازي نقش خود را عوض و يكي از اعضاي چهار نفره تيم را انتخاب كند و هدايت بقيه تيم را بر عهده بگيرد. شايد به جرئت بتوان گفت واقعي‌ترين و شبيه‌ترين بازي به فضاي واقعي جنگ باشد. كاربر براي پيروزي مجبور است خواسته يا ناخواسته اصول تاكتيكي را رعايت كند. اصولي چون جهت‌يابي و نقشه‌خواني، رعايت استتار و اختفا، عمليات كمين و ضدكمين، استفاده از آرايش‌هاي صحيح، انتخاب بهترين نوع پيش‌روي و چگونگي پيش‌روي مانند حالت آتش و حركت، آتش و فريب و بسياري از اصول نظامي ديگر.
در بازي‌هاي Desert Storm كاربر مي‌تواند در نقش نيروي دلتاي امريكا و يا نيروي اس.آ.اس انگليس وارد عراق شود و بازي كند.
در بازي Conflict Desert Storm 1 كاربر در 28 جولاي 1990 به يك دوره آموزش اعزام مي‌شود و پس از آن در 2 آگوست 1990 به مرز ميان كويت و عراق اعزام مي‌شود و با گذراندن مراحل گوناگون مأموريت‌هاي مختلفي از قبيل نابود كردن مراكز نظامي، فرودگاه‌هاي نظامي، سايت‌هاي موشكي و… را اجرا مي‌كند.
در دو مرحله بايد موشك‌هاي اسكاد را كه به سمت رژيم صهيونيستي نشانه رفته قبل از شليك نابود كنيد. در مرحله چهارم در 19 ژانويه 1991 بايد تعداد زيادي از موشك‌هاي سيار اسكاد عراق را كه در شمال غرب بزرگراه شماره 10 عراق نزديك شهر القائم  مستقر شده قبل از شليك به سمت رژيم صهيونيستي نابود كنيد.
يا در 28 فوريه 1991 وارد جنوب بغداد شويد و پس از يافتن مسير ورودي يك كارخانه و عبور از چند لايه حفاظتي وارد كارخانه شويد اين كارخانه محل توليد سلاح‌هاي اتمي و راديو اكتيويته است و در نهايت مقداري پلوتونيم توليد شده را پيدا كرده و همچنين يك موشك را كه كلاهك آن باز شده و احتمالاً قرار است به يك كلاهك هسته‌اي مجهز شود نابود كنيد.13 توليد سلاح‌هاي كشتارجمعي بارها از سوي امريكا عليه دولت عراق مطرح شد و به همين دليل نيز به اين كشور حمله شد ولي هيچ‌گاه شواهدي دال بر اين موضوع ارائه نشد بلكه ثابت شد دروغ و بهانه‌اي بود براي توجيه افكارعمومي براي حمله به عراق. اكنون نيز دروغ بزرگي كه عليه ايران يعني سعي در توليد سلاح هسته‌اي مطرح است بازي حمله به ايران به منظور توجيه افكارعمومي توسط شركت كوما وار ساخته شده است. همچنين دو بازي ديگر نيز توسط اين شركت ساخته شده است. در بازي Conflict Vietnam در نقش نيروهاي امريكا در نبرد ويتنام شركت مي‌كنيد.
و در آخرين بازي اين شركت يعني Conflict Global Storm شما در نقش سرباز امريكايي به عنوان نيروي ضدترور بين‌المللي در سرتاسر جهان به مبارزه با تروريست‌ها مي‌پردازيد.14
با دقت در مطالب ذكر شده مي‌توان فهميد كه رسانه نوظهور بازي‌هاي رايانه‌اي با توانمندي‌ها و ويژگي‌هاي خاص خود به عنوان ابزاري نوين براي عمليات رواني و قدرت نرم دشمن تبديل شده‌اند. سربازان رايانه‌اي بي‌هيچ‌گونه حساسيت، نظارت و كنترل تا عمق خانه‌هايمان نفوذ مي‌كنند.!

منابع:
1.    تاريخچه عمليات رواني، سايت عمليات رواني (www.arnet.ir).
2.    بانك مقالات فناوري اطلاعات و ارتباطات. يزدفاوا، بازي رايانه‌اي Games Computer: مباني، تعريف، تاريخچه و گروه‌بندي بازي‌هاي رايانه‌اي، پنجشنبه 21 دي‌ماه 1385، http://www.yazdfava.com/index.php?option=com-conten&Task=view& id=92&Itemid=137&lang
3.    عليرضا صالحي، تاريخچه بازي‌هاي رايانه‌اي، ماهنامه شبكه، تيرماه 1381.
4.    مجله الكترونيكي بازي‌هاي رايانه‌اي، شماره يازدهم، ارديبهشت 1385، ص 161.
5.    بازي‌هاي كامپيوتري مربيان نسل فردا، خبرگزاري ايتنا (اخبار فناوري اطلاعات)، 5 آبان 1383.
6.    مهدي حق‌وردي طاقانكي؛ بررسي صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي با صنعت سينما؛ وبلاگ بام ايران www.mnta.persianblog.com//:http).
7.    رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آيت‌الله العظمي خامنه‌اي؛ مراسم افتتاحيه سومين كنفرانس بين‌المللي قدس و حمايت از حقوق مردم فلسطين؛ ساختمان اجلاس سران در تهران – 26/1/1385.
8.    رنجش مقامات نظامي كره شمالي از بازي Chost recon 2، سايت فناوري اطلاعات ايران، شنبه 20 تير 1383.
9.    سي‌دي بازي رايانه‌اي دلتا فورس، (delta force: black hawk down: team sabre).
10.    سي‌دي بازي رايانه‌اي آي‌جي‌آي 2، (IGI 2).
11.    درنا كوزه‌گر؛ بازي رايانه‌اي حمله به ايران: شبيه‌سازي واقعيت محتمل؛ بخش فارسي سايت بي.بي.سي. (جمعه 16 دسامبر 2005)؛ http: //www.bbc.co.uk/Persian.
12.     مهدي حق وردي طاقانكي؛ نجات گروگان‌هاي امريكايي، وبلاگ بام ايران، (http://mhta.persianblog.com/1383-2-12-mhta-archive.html#1800951).
13.    سي‌دي بازي رايانه‌اي طوفان صحرا 1، (Conflict Desert Storm 1).
14.    سي‌دي بازي Conflict Global Storm
15.    سربازان مسيح (مهدويت، غرب و بازي‌هاي رايانه‌اي، مهدي حق وردي طاقانكي، (www.mhta.persianblog.com).
16.    دمكراسي خونين، (سياست غرب و بازي‌هاي رايانه‌اي)، مهدي حق‌وردي طاقانكي، (www.mhta.Persianblog.com).